مصاحبه با رئیس بانک مرکزی ترکیه با یکی از روزنامه نگاران مشهور این کشور، مانند یک بمب خبری، توجه رسانه ها و فعالان فضای مجازی ترکیه را به سوی خود جلب کرده است. آن هم در شرایطی که بحران اقتصادی و تورم ۳ رقمی، زندگی را بر میلیون ها خانوار ترکیه دشوار کرده است.

انتشار اظهارات جنجالی در مورد وضعیت معیشت خود رئیس بانک مرکزی ترکیه و اظهار گلایه او از وضعیت اجاره مسکن در استانبول، با واکنش های منفی فراوانی روبرو شد. این در حالی است که اردوغان، یکی از مهمترین روزنامه نگاران و سردبیرهای ترکیه را مامور کرده بود تا با انجام یک مصاحبه جنجالی و امیدبخش، توجه افکار عمومی ترکیه از تورم و ۲۹ لیره ای شدن دلار، منحرف شود.

آیا رئیس بانک مرکزی ترکیه مستاجر است؟

خانم حفیظه غایه ارکان ۶ ماه پیش با حکم رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، به عنوان رئیس بانک مرکزی این کشور منصوب شد. او نخستین زن در تاریخ ترکیه است که عهده دار این پست حساس و مهم شده است.

غایه ارکان در سال ۱۹۸۲ میلادی در استانبول به دنیا آمده و پس از پایان مقطع کارشناسی در رشته مهندسی صنایع دانشگاه بوغاز ایچی استانبول، برای ادامه تحصیل به آمریکا رفته و در سال ۲۰۰۵ در رشته مهندسی مالی و تحقیق در عملیات مالی فارغ التحصیل شد و همزمان در زمینه علوم مدیریت در مدرسه کسب ‌و کار هاروارد و دانشگاه استنفورد، تحقیق کرد و  در شرکت مشهور خدمات مالی و بانکداری آمریکایی گلدمن ساکس، کار خود را آغاز کرد.

غایه ارکان مشاور و مدیرعامل چندین موسسه بانکی و بیمه ای در آمریکا بوده و عضویت هیئت مدیره جواهرات «تیفانی اند کو» را در کارنامه دارد و بر اساس تحقیقات مجله سان فرانسیسکو تایمز در سال ۲۰۱۸، او تنها زن زیر ۴۰ سال بود که در سمت رئیس یا مدیرعامل ۱۰۰ بانک بزرگ آمریکا حضور داشت.

این خانم تحصیل کرده با چنین کارنامه ای در سال جاری میلادی، بنا به پیشنهاد مهمت شیمشک وزیر خزانه داری ترکیه، به عنوان رئیس بانک مرکزی ترکیه معرفی شد. قبل از آن که او به ترکیه بازگردد، وزیر به او اطمینان داد که با اردوغان صحبت کرده و از او قول گرفته، به هیچ وجه در تصمیمات رئیس بانک مرکزی دخالت نکند.

خانم غایه ارکان هم با اتکا به این قول، برخلاف سنت سیاسی مرسوم اردوغان، سود بهره های بانکی را تا آخرین حد ممکن بالا برد تا آبی بر آتش تورم بریزد. اما این راهکارها هنوز هم پاسخ نداده و قرار شد یک سردبیر مشهور با او مصاحبه کند و چنین پیامی به مردم ترکیه داده شود: رئیس بانک مرکزی، یک زن بسیار باکفایت و توانمند و علاوه بر این که به خوبی بر شرایط اقتصادی و معیشتی مردم ترکیه نظارت می کند، خود او نیز مانند یک شهروند عادی زندگی می کند و حتی یک ساختمان دولتی یا ملکی در اختیار ندارد!

احمد خاقان جوشکُن سردبیر روزنامه حریت که در اغلب سفرهای خارجی اردوغان را همراهی می کند، در یک مصاحبه روزنامه ای، با آب و تاب بسیار، رئیس بانک مرکزی را چنین توصیف کرده است:

۱.او یک زن بسیار با کفایت و توانمند است که در بهترین دانشگاه های دنیا درس خوانده و علاوه بر آن که علم اقتصاد و مدیریت مالی را به خوبی می فهمد، یک فرد ساده زیست و درد آگاه است.

۲.رئیس بانک مرکزی که مدتها در آمریکا زیسته، اعلام کرده که اجاره مسکن در استانبول، حتی از اجاره آپارتمان های شیک منهتن نیویورک بیشتر است و او مجبور شده نزد مادرش برود و با او زندگی کند!

۳.غایه ارکان، حتی یک کلمه انگلیسی قاطی حرف هایش نمی کند و درست مانند یک ترک زندگی می کند.

۴.رئیس بانک مرکزی، با سرایدار ساختمان محل زندگی مادرش به نام «داداش صادق»، روابط نزدیکی دارد و هر وقت او را می بیند، می گوید: «خان داداش! دیدی قیمت ها را پایین آوردیم؟ صادق هم می گوید: نه خواهرم. پایین نیامده. اگر باور نمی کنید، به شما آدرس می دهم به بازار بروید و نرخ پیاز و سیب زمینی را سوال کنید». اینجاست که او به توصیه صادق بیگ، با لباس مبدل به بازار می رود و از نزدیک می بیند که برخی قیمت ها، با نرخ اعلام شده توسط سازمان دولتی آمار ترکیه منطبق نیست و باید بیشتر تلاش شود!

۵.رئیس بانک مرکزی از ۷ صبح تا پاسی از شب در بانک مشغول کار است و با معاونین و کارکنان، بسیار صمیمی و روراست است.  

احمد خاقان با این توضیحات، تلاش کرده تا با ارائه یک تصویر عوام پسندانه، مردم ترکیه را سرگرم کند. اما بسیاری از روزنامه نگاران و تحلیلگران منتقد اردوغان، از این مصاحبه انتقاد کرده و آن را عوامفریبانه خوانده اند.

مراد یتکین از روزنامه نگاران مشهور ترکیه می گوید: «خوشحالم که رئیس بانک مرکزی با یک روش مدرن، قیمت ها را از سرایدار می پرسد! اما ظاهراً چند داداش صادق دیگر هم لازم داریم! باید یک داداش صادق کنار جناب اردوغان بگذاریم و یک داداش صادق هم استخدام کنیم برای مهمت شیمشک وزیر خزانه داری تا قیمت های واقعی را در اختیار آنها بگذارد!».

یکی از روزنامه ترکیه اعلام کرده که اشاره به مستاجر بودن رئیس بانک مرکزی، شایعه خنده داری است. چرا که حفیظه غایه ارکان در آمریکا، سالانه یک میلیون و ۳۰۰ هزار دلار حقوق دریافت کرده و در ترکیه نیز، در بدترین شرایط، حقوق او به ۱۸۰ هزار لیره در ماه می رسد که معادل ۳ هزار دلار آمریکا است و با چنین درآمدی می توان در بهترین جای استانبول، آپارتمان مجلل و متراژ بالا اجاره کرد!

هدف نهایی بازی رسانه ای چیست؟

رجب طیب اردوغان رهبر حزب عدالت و توسعه، در چهل سال گذشته، به عنوان یک سیاستمدار حرفه ای، راه های استفاده از رسانه را به درستی آموخته و حالا که راهکاری برای گذار از بحران اقتصادی ندارد، تلاش می کند تا با استفاده از تاکتیک های رسانه ای و مهندسی افکار عمومی، توپ را به زمین دیگران بیندازد.

او در پاسخ به خبرنگاران در مورد زمان پایان تورم اعلام کرد: «من در مسائل اقتصادی دخالت نمی کنم. از مهمت بیگ بپرسید. تصمیمات اقتصادی با اوست».

اردوغان با این پاسخ رندانه، مهمت شیمشک را به عنوان مسئول اصلی تصمیمات اقتصادی معرفی کرد و حالا هم با طرح نام رئیس بانک مرکزی ترکیه به عنوان یک چهره مهم و تعیین کننده در مورد نرخ دلار و مبارزه با تورم، کاری می کند تا مردم عملاً باور کنند که رئیس جمهور همه کاره نیست و بخشی از مشکلات اقتصادی کشور، به خاطر ندانم کاری و اشتباهات دیگران است!

در پایان لازم است به این نکته نیز اشاره شود که در هر حال، اقدام رئیس بانک مرکزی ترکیه در رها کردن حقوق یک میلیون و دویست هزار دلاری و بازگشت به کشور با دردسرها و مسئولیت های بسیار و درآمدی به مراتب پایین تر، نمونه بارز و روشنی از وطن دوستی و حس مسئولیت نخبگانی است که می توانند در خارج از کشور، زندگی مرفه و آرامی داشته باشند اما ترجیح می دهند به کشور خود بازگردند و به مردم، خدمت کنند.